Rokowania w przypadku raka szyjki macicy, podobnie jak w przypadku każdej innej choroby nowotworowej, są tym lepsze, im wcześniej zostanie postawiona diagnoza. Badaniem, które umożliwia wczesne wykrywanie raka szyjki macicy jest cytologia. Na czym polega? Jak często powinna być wykonywana?
Cytologia jest badaniem przesiewowym wykorzystywanym w profilaktyce raka szyjki macicy. Pozwala sprawdzić, czy w kanale szyjki macicy nie występują komórki przedrakowe lub rakowe. Badanie polega na pobraniu materiału, który jest następnie analizowany pod kątem karcynogenezy. Karcynogeneza to zmiany zachodzące w komórce organizmu prowadzące do powstania nowotworu.
Jak przebiega badanie cytologiczne?
Cytologia jest badaniem rutynowo przeprowadzanym w gabinetach ginekologicznych. Nie wymaga od pacjentki żadnego specjalnego przygotowania ponad zastosowanie się do ogólnych zasad higieny osobistej. Badanie jest bezbolesne i nie niesie za sobą ryzyka powikłań. Po badaniu można zaobserwować bardzo lekkie krwawienia z pochwy, ale nie jest objaw charakterystyczny dla wszystkich pacjentek.
Podczas badania pacjentka siedzi na fotelu ginekologicznym w odpowiedniej pozycji z uniesionymi nogami. Lekarz umieszcza w pochwie wziernik, którego zadaniem jest utrzymanie ścian pochwy w pozycji otwartej i zapewnienie dostępu do szyjki macicy. Następnie lekarz delikatnymi ruchami pobiera komórki do badania laboratoryjnego. Lekarz może pobrać próbkę na kilka sposobów. Zabieg może powodować lekki dyskomfort.
Pobrany podczas cytologii materiał jest następnie wysyłany do laboratorium, gdzie poddaje się go badaniu na obecność nieprawidłowych komórek.
Kto powinien wykonać cytologię?
Regularne wizyty w gabinecie ginekologicznym powinnyśmy rozpocząć najpóźniej w wieku 21 lat, chyba że wcześniej zdecydujemy się na rozpoczęcie współżycia. To także dobry moment na wykonanie pierwszego badania przesiewowego w kierunku raka szyjki macicy. Badanie cytologiczne powinno być wykonywane raz w roku, nie rzadziej niż:
- co 3 lata u kobiet między 21 a 29 rokiem życia,
- co 3 do 5 lat u kobiet między 30 a 65 rokiem życia.
Kobiety w wieku powyżej 65 lat z historią prawidłowych wyników badań cytologicznych mogą zrezygnować z regularnego wykonywania cytologii po ustaniu współżycia.
To, z jaką częstotliwością powinnyśmy się poddawać badaniu cytologicznemu jest zależne od wielu czynników. Kobiety z pewnymi predyspozycjami mogą potrzebować częstszych wizyt w gabinecie i badań przesiewowych. Do takich predyspozycji należą:
- HPV,
- HIV,
- przebyta chemioterapia,
- osłabienie układu odpornościowego.
Większość przypadków raka szyjki macicy wynika z zakażenia wirusem HPV przenoszonym drogą płciową, stąd nosicielki HPV powinny poddawać się regularnym badaniom kontrolnym. Nie oznacza to jednak, że u kobiet niebędących nosicielkami wirusa ryzyko zachorowania nie występuje. Nie wszystkie nowotwory szyjki macicy są pochodną infekcji wirusowych. Z tego też powodu, zaleca się, żeby wszystkie kobiety rozpoczęły badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy wymazem cytologicznym co 3 lata, począwszy od 21 roku życia w przypadku kobiet, które nie rozpoczęły współżycia.
