Badanie OB, czyli odczyn Biernackiego, to jedno z najstarszych i najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych. Badanie mierzy szybkość opadania krwinek czerwonych w niekrzepnącej krwi i jest wskaźnikiem nieswoistym, co oznacza, że może wskazywać na wiele różnych stanów chorobowych. Chociaż badanie OB jest prostym i tanim testem, jego wyniki mogą dostarczyć cennych informacji na temat stanu zapalnego, infekcji, chorób autoimmunologicznych, a nawet nowotworów.
Czym dokładnie jest badanie OB? Jakie są jego normy? Jakie znaczenie ma wynik badania w kontekście diagnostyki nowotworów?
Czym jest badanie OB?
Badanie OB. to jedno z najprostszych i najstarszych badań laboratoryjnych stosowanych w diagnostyce medycznej. Polega na pomiarze szybkości opadania erytrocytów (czerwonych krwinek) w niekrzepnącej krwi, umieszczonej w specjalnej, pionowo ustawionej probówce. Wynik OB jest wyrażany w milimetrach opadnięcia krwinek w ciągu jednej godziny (mm/h). Tempo opadania erytrocytów jest zależny od czynników, takich jak:
- wielkość i kształt erytrocytów – zmiany w morfologii krwinek czerwonych, takie jak zwiększenie ich agregacji, mogą przyspieszać opadanie,
- stężenie białek osocza – zwiększenie poziomu białek ostrej fazy (np. fibrynogenu) i immunoglobulin, które pojawiają się podczas stanów zapalnych i innych chorób, również przyspiesza opadanie erytrocytów,
- gęstość i lepkość krwi – zmiany w gęstości i lepkości krwi wynikające z różnych stanów klinicznych mogą również wpływać na wyniki badania OB.
Normy OB
Prawidłowe wartości OB z uwzględnieniem wieku i płci wynoszą:
- 0-2 mm/h dla noworodków w 1. miesiącu życia,
- 12-17 mm/h dla niemowląt od 2. do 6. miesiąca życia,
- 3-13 mm/h dla dzieci od 6. miesiąca życia do okresu dojrzewania,
- 6-12 mm/h dla kobiet przed 50. rokiem życia,
- do 30 mm/h dla kobiet powyżej 50. roku życia,
- 3-8 mm/h dla mężczyzn przed 50. rokiem życia,
- do 20 mm/h dla mężczyzn powyżej 50. roku życia.
Interpretując wyniki OB, należy mieć na uwadze fakt, iż tempo opadaniaerytrocytówu kobiet jest zależne od wielu czynników, takich jak zmiany hormonalne czy trwająca menstruacja. Wartości OB mogą również być podwyższone podczas ciąży i połogu, co sprawia, że nie zawsze mieszczą się w standardowych normach dla dorosłych.
Wysokie OB – co to oznacza?
Podwyższone wartości odczynu Biernackiego (OB) mogą wskazywać na różne stany chorobowe, ale nie stanowią one jednoznacznej diagnozy. Wysokie OB jest nieswoistym wskaźnikiem, co oznacza, że może być podwyższone w wielu różnych sytuacjach. Jednym z najczęstszych powodów podwyższonego OB są stany zapalne i infekcje. Kiedy organizm reaguje na infekcję bakteryjną, wirusową, grzybiczą lub pasożytniczą, dochodzi do wzrostu produkcji białek ostrej fazy, takich jak fibrynogen, które przyspieszają opadanie erytrocytów. Kolejną z przyczyn podwyższenia OB są choroby autoimmunologiczne, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki organizmu, często powodując przewlekły stan zapalny i w konsekwencji podwyższenie wartości odczynu Biernackiego.
Podwyższone OB a nowotwór
Podwyższone OB może być także związane z obecnością nowotworów. W przypadku niektórych nowotworów, zwłaszcza tych, które powodują przewlekłe stany zapalne lub zajmują duże obszary tkanki, można zaobserwować znaczący wzrost OB. Wskazać tutaj należy:
- nowotwory układu krwiotwórczego i limfatycznego,
- nowotwory narządów wewnętrznych, takie jak rak płuc, piersi, jajników czy nerek,
- nowotwór plazmocytów w szpiku kostnym.
Wysokie OB samo w sobie nie jest specyficznym wskaźnikiem konkretnej choroby, ale może wskazywać na konieczność dalszych badań diagnostycznych. Wysokie wartości OB powinny być zawsze interpretowane w kontekście pełnego obrazu klinicznego pacjenta oraz innych wyników badań laboratoryjnych i diagnostycznych.