Rak nerki

Jakie są objawy raka nerki?

Nowotwór nerki jest bardzo rzadko wykrywany podczas palpacyjnego badania przez powłoki brzuszne. Ponad 80% rozpoznań następuje podczas badania USG, które zostaje zlecone w celu znalezienia przyczyny znacznego osłabienia organizmu, utraty masy ciała lub często występujących infekcji dróg moczowych. W początkowym stadium choroba przebiega praktycznie bezobjawowo. Późnym objawem jest krwiomocz.

Do  objawów raka nerki należą:

• zmniejszenie apetytu
• chroniczne zmęczenie
• pocenie się w nocy
• znaczny spadek masy ciała
• częste stany podgorączkowe
• wzrost poziomu wapnia we krwi
• podwyższony poziom OB
• żylaki powrózka nasiennego
• obrzęki nóg
• bóle brzucha oraz okolic lędźwiowych
• nadciśnienie tętnicze
• amyloidoza
• wzrost ilości krwinek czerwonych
• krwiomocz

Jakie są czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka nerki?

W przyczynach powstawania nowotworów nerki wyodrębnia się czynniki środowiskowe, uwarunkowania hormonalne oraz dziedziczne uwarunkowania genetyczne. Dbając o ogólną odporność organizmu, prowadząc zdrowy tryb życia uwzględniający prawidłową dietę, regularną aktywność fizyczną oraz ograniczenie używek, możemy w znacznym stopniu przyczynić się do zahamowania rozwoju wielu ognisk chorobowych, w tym nowotworu nerki.

Do istotnych czynników ryzyka należą:

• palenie papierosów- według statystyk substancje kancerogenne zawarte w papierosach są przyczyną powstawania nowotworu nerki w przypadku 30% mężczyzn oraz 24% kobiet chorujących na raka nerki.
• ekspozycja na substancje chemiczne szkodliwe dla organizmu- wykonywanie zawodu lub przebywanie w środowisku, w którym stwierdzono nadmiar takich substancji jak kadm, azbest, czy nitrozaminy, może mieć bezpośredni wpływ na rozwój nowotworu nerki.
• nadużywanie leków przeciwbólowych- obciążanie organizmu poprzez nadmierne stosowanie lekarstw oraz wzmożona filtracja nerek przyczynia się do powstawania choroby.
• nadmierna masa ciała – otyłość (w szczególności u kobiet) jest jedną z najczęściej występujących przyczyn towarzyszących powstawaniu nowotworów nerek.
• uwarunkowania genetyczne- osoby, u których w rodzinie stwierdzono choroby nerek lub inne schorzenia układu moczowego znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania.
• nadciśnienie tętnicze- istnieje bezpośrednia zależność pomiędzy prawidłowym funkcjonowaniem nerek a zwiększonym ciśnieniem krwi. Bardzo często osoby borykające się z nadciśnieniem są bardziej podatne na wystąpienie nowotworu.

Diagnostyka raka nerki

Rozpoznanie raka nerki opiera się na szerokim zastosowaniu zaawansowanych metod obrazowych, badań laboratoryjnych oraz histopatologicznych, które umożliwiają dokładne rozpoznanie i określenie stopnia zaawansowania choroby. Wczesne wykrycie nowotworu znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie, dlatego kompleksowe podejście diagnostyczne jest kluczowe.

Diagnostyka obrazowa

Jednym z pierwszych badań wykonywanych przy podejrzeniu raka nerki jest ultrasonografia (USG). Badanie umożliwia ocenę struktury nerek i identyfikację zmian patologicznych, takich jak guzy lite czy torbiele. W przypadku stwierdzenia zmian podejrzanych, kolejnym krokiem jest tomografia komputerowa (TK) z kontrastem, która zapewnia szczegółową ocenę wielkości, lokalizacji guza i jego relacji z sąsiadującymi strukturami. TK odgrywa także znaczącą rolę w ocenie obecności przerzutów do węzłów chłonnych, płuc, czy wątroby.

U pacjentów z przeciwwskazaniami do stosowania kontrastu jodowego, np. w przypadku alergii lub obniżonej funkcji nerek zastosowanie znajduje rezonans magnetyczny (MRI). MRI pozwala na uściślenie lokalizacji guza , co ułatwia planowanie operacji. Uzupełniającym badaniem w zaawansowanych stadiach choroby angiografia tomograficzna pozwalająca ocenić stosunek guza nerki do głównych naczyń krwionośnych. Kolejnym badaniem wykorzystywanym w zaawansowanych stadiach choroby jest pozytonowa tomografia emisyjna (PET), która umożliwia  wykrywanie przerzutów w odległych narządach.

Badania laboratoryjne

Diagnostyka laboratoryjna obejmuje analizę krwi i moczu, które dostarczają informacji o ogólnym stanie zdrowia pacjenta oraz funkcji nerek. Szczególną uwagę zwraca się na stężenie kreatyniny we krwi oraz wyliczenie współczynnika filtracji kłębuszkowej (eGFR), co pozwala ocenić wydolność nerek przed planowaną terapią. Badanie ogólne moczu może ujawnić obecność krwi (krwiomocz) lub nietypowych składników, które mogą wskazywać na obecność nowotworu.

Biopsja i badanie histopatologiczne

Najważniejszym elementem diagnostyki, pozwalającym na jednoznaczne potwierdzenie obecności raka nerki oraz określenie jego typu histologicznego, jest badanie histopatologiczne. Materiał do analizy może być pobrany w  trakcie biopsji cienkoigłowej pod kontrolą USG lub TK. Biopsja wykonywana jest przed leczeniem operacyjnym, gdy stan pacjenta uniemożliwia leczenie operacyjne. Ocenia się  charakter zmian, lub w trakcie zabiegu chirurgicznego w celu ostatecznego potwierdzenia diagnozy. Typ histologiczny guza, np. rak jasnokomórkowy czy brodawkowaty, ma kluczowe znaczenie dla doboru dalszego leczenia.

Ocena zaawansowania choroby

Ocenę stopnia zaawansowania nowotworu wykonuje się według systemu TNM, który uwzględnia wielkość guza (T), obecność przerzutów w węzłach chłonnych (N) oraz przerzuty odległe (M). Ta klasyfikacja pozwala na precyzyjne określenie stadium choroby.

Zintegrowane podejście diagnostyczne

Kompleksowa diagnostyka raka nerki wymaga współpracy wielu specjalistów. Połączenie metod obrazowych, laboratoryjnych i histopatologicznych pozwala na dokładną ocenę choroby, co stanowi podstawę skutecznego leczenia. Takie podejście umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb każdego pacjenta, co przekłada się na wzrost szans na wyleczenie lub – w przypadku zaawansowanego stadium choroby – wydłużenie życia pacjenta i zapewnienie mu komfortu.

Jak można leczyć raka nerki?

• Usunięcie guza nerki z zachowaniem narządu z wykorzystaniem chirurgii robotycznej

Najbardziej innowacyjna metoda leczenia nowotworu nerki. Polega na przeprowadzeniu zabiegu w asyście robota, dzięki któremu guz zostaje całkowicie wycięty z pozostawieniem pozostałej części nerki. Pozwala to na zachowanie czynności nerki, a nowoczesna technologia skraca znacznie okres rekonwalescencji pacjenta po zabiegu, jednocześnie – bliny są małe i nie szpecą. Obecnie jest to najnowocześniejsza metoda leczenia raka nerki.

• Radykalne usunięcie nerki z wykorzystaniem chirurgii robotycznej

W przypadku kiedy stopień zaawansowania choroby nie pozwala na wykonanie zabiegu nerkoszczędzającego, niezbędna jest całkowite wycięcie nerki. Operacja zostaje przeprowadzona w asyście robota chirurgicznego, dzięki czemu operator ma możliwość poruszania się po nawet najtrudniej dostępnych miejscach, całkowicie bezpiecznie usuwając zaatakowany przez nowotwór narząd i blokując dalszy rozwój choroby. Po operacji pacjent potrzebuje zdecydowanie mniej czasu na powrót do pełni sił, niż w przypadku innych metod leczenia.

• Nefrektomia laparoskopowa

Poprzedniczką zabiegów chirurgii robotycznej była nefrektomia laparoskopowa, dzieląca się na nerkooszędzającą i radykalną. Nefrektomia laparoskopowa częściowa jest metodą leczenia polegającą na całkowitym usunięciu guza bez konieczności resekcji całego narządu. Nefrektomia laparoskopowa radykalna przeprowadzana jest w bardzo podobny sposób do częściowej, jednak w tym wypadku konieczne jest wycięcie całego narządu.

• Nefrektomia paliatywna

Metoda leczenia wykorzystywana w przypadku leczenia pacjentów o wysokim stopniu zaawansowania choroby, którym towarzyszą ogromne dolegliwości bólowe. Polega na całkowitym usunięciu nerki w celu poprawienia komfortu życia pacjenta.