Białko C-reaktywne (CRP) to jedno z kluczowych białek ostrej fazy, którego stężenie w organizmie wzrasta w odpowiedzi na stan zapalny. Badanie CRP jest często wykorzystywane w diagnostyce medycznej do oceny obecności i nasilenia stanów zapalnych, infekcji oraz innych schorzeń. Wartości CRP mogą się zmieniać bardzo szybko, co sprawia, że jest to niezwykle przydatne narzędzie do monitorowania stanu zdrowia pacjentów.
Czym jest CRP? Jakie są normy? Co oznacza podwyższone stężenie CRP i jak wpływa na diagnostykę różnych chorób, w tym nowotworów?
Czym jest CRP? – definicja i funkcja
CRP (białko C-reaktywne) jest białkiem, które pełni kilka kluczowych funkcji w odpowiedzi immunologicznej organizmu. Po pierwsze, CRP wiąże się z fosforylocholiną na powierzchni martwych lub umierających komórek oraz niektórych bakterii, co ułatwia fagocytozę przez makrofagi i neutrofile. W ten sposób CRP wspomaga usuwanie patogenów i martwych komórek z organizmu. Po drugie, CRP może aktywować układ dopełniacza, który jest częścią wrodzonego układu odpornościowego. Aktywacja dopełniacza prowadzi do opsonizacji patogenów, co zwiększa ich fagocytozę.
W diagnostyce CRP jest używane jako marker do wykrywania stanów zapalnych w organizmie. Jego stężenie we krwi wzrasta w odpowiedzi na różne bodźce zapalne, takie jak infekcje, urazy, choroby autoimmunologiczne i nowotwory.
Normy CRP
Wartości referencyjne dla CRP w surowicy krwi zdrowej osoby zazwyczaj mieszczą się w zakresie od 0,08 do 3,1 mg/l. Wartości te mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium i używanych metod pomiarowych, jednak ogólnie przyjmuje się, stężenie CRP < 3,1 mg/l za prawidłowe i typowe dla osób zdrowych bez aktywnego stanu zapalnego.
Przekroczenie powyższej normy może wskazywać na obecność stanu zapalnego, infekcji lub innych patologicznych stanów w organizmie. Wartości CRP różnią się w zależności od typu i nasilenia schorzenia.
| CRP | |
| 3,1–10 mg/l | Niewielkie podwyższenie CRP, które może być związane z łagodnym stanem zapalnym, infekcją wirusową, paleniem tytoniu, nadwagą, otyłością, dyslipidemią aterogenną (nieprawidłowym stężeniem cholesterolu i lipidów), cukrzycą typu 2, nadciśnieniem tętniczym, hormonalną terapią zastępczą, przewlekłą chorobą nerek, zapaleniem dziąseł i przyzębia oraz u osób w starszym wieku. |
| > 10 mg/l | Zazwyczaj świadczy o toczącym się procesie zapalnym. Może być wynikiem zakażenia bakteryjnego, chorób autoimmunologicznych, chorób przewlekłych, urazów lub nowotworów. |
| > 50 mg/l | Wskazuje na bardziej nasilony stan zapalny, często związany z poważnymi infekcjami, takimi jak zakażenia bakteryjne. |
| > 100 mg/l | Bardzo wysokie wartości CRP są zwykle wynikiem ciężkich infekcji bakteryjnych, takich jak sepsa, poważnych stanów zapalnych, nowotworów lub powikłań pooperacyjnych. |
| > 500 mg/l | Najwyższe wartości CRP mogą występować w przypadku poważnych zakażeń bakteriami Gram-ujemnymi, powikłanych sepsą, dużych urazów lub rozległych operacji. |
Normy CRP u dzieci i noworodków
Normy CRP u dzieci i noworodków są takie same jak u dorosłych, jednak interpretacja wyników może być bardziej złożona ze względu na specyfikę przebiegu chorób u najmłodszych pacjentów. U dzieci, badanie CRP jest najczęściej stosowane w diagnostyce infekcji, pomagając w różnicowaniu zakażeń bakteryjnych od wirusowych.
Zrozumienie norm CRP i umiejętność interpretacji wyników tego badania są kluczowe dla właściwej diagnostyki i monitorowania stanów zapalnych oraz innych schorzeń. Standardowe wartości referencyjne pomagają zidentyfikować odchylenia od normy, co umożliwia szybkie podjęcie odpowiednich działań medycznych.
