Rak pęcherza moczowego

Rak pęcherza: Objawy

Pierwsze objawy nowotworu pęcherza moczowego nie są charakterystyczne. Rozwijający się rak pęcherza i jego objawy nie różnią się znacząco od objawów innych schorzeń układu moczowego, takich jak infekcja czy kamica. U osoby chorej może wystąpić: krwiomocz, ból, pieczenie, bolesne i częste oddawanie moczu oraz uczucie nie w pełni opróżnionego pęcherza. Wraz z rozwojem choroby objawy stają się coraz bardziej charakterystyczne. Wskazuje się tutaj na ból w okolicy podbrzusza i lędźwiowej, problemy z oddawaniem moczu, a nawet bezmocz.

Objawy we wczesnym stadium raka pęcherza

W początkowej fazie choroby objawy mogą być niespecyficzne, a pacjent może przez długi czas nie odczuwać żadnych dolegliwości. Często pierwszym sygnałem alarmowym jest:

• Krwiomocz (hematuria): Obecność krwi w moczu jest najczęstszym objawem raka pęcherza. Krew może być widoczna gołym okiem (krwiomocz makroskopowy) lub wykryta w badaniu laboratoryjnym (krwiomocz mikroskopowy). Krwiomocz może występować epizodycznie, co często prowadzi do jego bagatelizowania.
• Podrażnienie podczas oddawania moczu: Objawia się pieczeniem, bólem (dyzurią) oraz częstym oddawaniem moczu, nawet w małych ilościach. Objawy te są często mylone z infekcją układu moczowego.
• Uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza: Nawet po oddaniu moczu pacjent może odczuwać zaleganie moczu w pę

Rak pęcherza zaawansowany miejscowo

Wraz z postępem choroby, gdy guz staje się większy i zaczyna naciekać głębsze warstwy ściany pęcherza, pojawiają się bardziej nasilone objawy:

• Ból w okolicy podbrzusza: Może być stały lub nasilać się w trakcie oddawania moczu.
• Ból w okolicy lędźwiowej: Występuje, gdy guz uciska na moczowody, powodując zastój moczu (wodonercze), co prowadzi do niewydolności nerek.
• Zwiększona częstość oddawania moczu w nocy (nokturia): Pacjent musi wstawać kilka razy w nocy, aby oddać mocz.
• Trudności w oddawaniu moczu: Mogą prowadzić do uczucia silnego parcia na pęcherz przy niewielkiej ilości wydalanego moczu.

Stadium zaawansowane z przerzutami

Jeśli rak pęcherza rozprzestrzeni się na inne narządy (tj. dojdzie do przerzutów) objawy mogą obejmować:

• Bezmocz: Gdy guz blokuje przepływ moczu z pęcherza.
• Bóle kostne: Przy przerzutach do kości.
• Utratę masy ciała i osłabienie: Wynik ogólnego wyniszczenia organizmu przez nowotwór.
• Ból w klatce piersiowej i duszność: Wskazujące na przerzuty do płuc.
• Obrzęki kończyn dolnych: Mogą być efektem ucisku guza na naczynia limfatyczne lub żyły miednicy.

Objawy ogólne raka pęcherza

Na każdym etapie choroby mogą pojawić się objawy ogólne związane z aktywnością nowotworu, takie jak:

• przewlekłe zmęczenie i osłabienie,
• brak apetytu,
• gorączka o niejasnym podłożu.

Rozpoznanie choroby

Rozpoznanie zmian nowotworowych w obrębie pęcherza moczowego wymaga zastosowania kompleksowych metod diagnostycznych, które pozwalają na identyfikację zmian patologicznych, ocenę ich charakteru oraz stopnia zaawansowania choroby. Proces diagnostyczny zazwyczaj rozpoczyna się od wstępnych badań obrazowych, a następnie wykonywane są bardziej zaawansowane badania diagnostyczne, takie jak badania cytologiczne, cystoskopia i biopsja.

Badania obrazowe

USG pozwala wykryć guzy u pacjentów z objawami sugerującymi obecność patologii w układzie moczowym, takimi jak krwiomocz czy trudności w oddawaniu moczu. USG pozwala uwidocznić zmiany w obrębie pęcherza moczowego, takie jak guzy czy zgrubienia ściany. Nie jest ono jednak badaniem rozstrzygającym. W przypadku małych zmian nowotworowych do postawienia diagnozy pomocne  jest przeprowadzenie cytologii osadu moczu.  Rozstrzygającym badaniem rozpoznania raka pęcherza moczowego jest cystoskopia czyli wziernikowanie  pęcherza.

Do badań obrazowych wykorzystywanych w diagnostyce nowotworu pęcherza moczowego zalicza się również – tomografię komputerową (TK) i rezonans magnetyczny (MRI). Powyższe metody są wykorzystywane w przypadkach, kiedy USG nie dostarcza jednoznacznych informacji. Badania te pozwalają na dokładną ocenę lokalizacji guza, jego rozmiaru, naciekania na okoliczne struktury oraz obecności przerzutów. Szczególnie przydatne są TK z kontrastem i MRI w przypadku pacjentów z alergią na kontrast jodowy.

Badania cytologiczne

Kolejnym etapem diagnostyki w przypadku podejrzenia raka pęcherza jest cytologia osadu moczu. Badanie polega na analizie komórek złuszczonych z błony śluzowej dróg moczowych obecnych w próbce moczu. Nieprawidłowy wynik, wskazujący na obecność komórek atypowych lub nowotworowych, jest silnym wskazaniem do przeprowadzenia bardziej inwazyjnych badań. Coraz częściej stosuje się także dodatkowe testy molekularne w celu wykrycia markerów nowotworowych w moczu, takich jak NMP22 lub UroVysion, które zwiększają czułość diagnostyki w wykrywaniu wczesnych stadiów raka pęcherza.

Cystoskopia

Cystoskopia jest kluczowym badaniem pozwalającym na ostateczne potwierdzenie obecności nowotworu. Polega na wprowadzeniu do pęcherza cienkiego instrumentu wyposażonego w kamerę (cystoskop), co umożliwia bezpośrednią ocenę wizualną błony śluzowej pęcherza. Badanie pozwala na ocenę kształtu, wielkości i lokalizacji zmian, a także na pobranie wycinków do analizy histopatologicznej.

Badanie histopatologiczne

W trakcie cystoskopii pobierany jest wycinek podejrzanej zmiany, który następnie poddaje się szczegółowej analizie histopatologicznej. Badanie to pozwala nie tylko potwierdzić diagnozę, ale także określić typ nowotworu (np. rak urotelialny) oraz jego stopień złośliwości i głębokość naciekania ściany pęcherza.

Rak pęcherza moczowego: Różne typy nowotworu

Rak pęcherza moczowego może przyjmować różne formy, z których każda charakteryzuje się odmiennymi cechami histologicznymi i może wymagać różnych metod leczenia. Wskazuje się tu na nowotwory, takie jak:

Rak Urotelialny (Przejściowokomórkowy)

To najczęściej występująca forma raka pęcherza moczowego. Zmiany rozwijają się z komórek urotelialnych, które wyściełają wnętrze pęcherza moczowego.

Rak Plaskonabłonkowy

To mniej powszechny typ nowotworu pęcherza moczowego. Zwykle wiąże się zwykle wiąże się z przewlekłym podrażnieniem lub infekcją, na przykład spowodowaną schistosomatozą (chorobą pasożytniczą). Zmiany rozwijają się z płaskich komórek nabłonka, które zwykle tworzą się w pęcherzu jako reakcja na infekcję lub podrażnienie.

Rak Gruczołowy (Adenokarcynoma)

To rzadka forma raka pęcherza, który z komórek gruczołowych odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie śluzu.

Rak Zarodkowy (Rhabdomyosarcoma)

To bardzo rzadki typ raka pęcherza, który zwykle dotyka dzieci. Rozwija się z komórek mięśniowych lub tkanki łącznej pęcherza.

W zależności od typu i stadium zaawansowania choroby leczenie może obejmować różne metody terapeutyczne, takie jak chirurgia, chemioterapia, radioterapia lub immunoterapia. Wczesne wykrycie jest kluczowe dla skutecznego leczenia i poprawy rokowań.

Leczenie raka pęcherza moczowego

Terapia raka pęcherza moczowego determinowana jest stopniem klinicznego zaawansowania guza. Leczenie chirurgiczne to podstawowa metoda postępowania. Leczenie zabiegowe w pierwszej kolejności polega na endoskopowej przezcewkowej elektroresekcji guza w pęcherzu co pozwala wraz z badaniami obrazowymi na dokładną ocenę zaawansowania nowotworu. N tej podstawie podejmuje się decyzje o dalszym leczeniu.   Nowotwory urotelialne o małej złośliwości wymagają jedynie obserwacji cystoskopowej, a nowotwory o większej złośliwości często kwalifikują się do radykalnej operacji usunięcia pęcherza (cystektomia radykalna) z odprowadzeniem moczu przez urostomię.

Chirurgia robotyczna niesie za sobą liczne korzyści dla pacjenta:

• ograniczenie krwawienia podczas zabiegu,
• redukcję bólu,
• minimalizację ryzyka infekcji,
• krótszy okres rekonwalescencji.

Cystektomia – leczenie raka pęcherza moczowego u kobiet i mężczyzn

Zabieg usunięcia pęcherza moczowego nosi nazwę cystektomii. Cystektomia radykalna polega na całkowitym wycięciu pęcherza moczowego wraz z tkankami przyległymi. Wskazaniem do zabiegu radykalnego jest:

• zmiana nowotworowa naciekająca na mięśniówkę,
• zmiana powierzchniowa o wysokim stopniu agresji,
• nawrotowy rak śródnabłonkowy oporny na leczenie wlewkami,
• rozległy brodawczakowaty guz pęcherza.

W przypadku mężczyzn w przypadku cystektomii radykalnej mówimy o cystoprostatektomii. Zabieg polega na usunięciu pęcherza moczowego oraz gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi. W przypadku kobiet cystektomia radykalna obejmuje usunięcie pęcherza moczowego wraz z cewką, macicą, przydatkami (jajniki wraz z jajowodami) i przednią ścianą pochwy.

Obecnie najnowocześniejszym sposobem usunięcia pęcherza moczowego jest chirurgia robotyczna.

Chirurgia robotyczna niesie za sobą liczne korzyści dla pacjenta:

• ograniczenie krwawienia podczas zabiegu,
• redukcję bólu,
• minimalizację ryzyka infekcji,
• krótszy okres rekonwalescencji.
• Znaczne zmniejszenie ilości powikłań

Oprócz leczenia operacyjnego w leczeniu raka pęcherza moczowego zastosowanie ma chemioterapia, radioterapia oraz immunoterapia.